اسکی تورکجه درسلیکلر و رشدیه‌نین «تمثیلات لقمان» کیتابی- 4
20. حاج میرزا حسن رشدیه
1 – 20. یاشایېشې
تقوالی عالیم آخوند ملّا مهدی تبریزی‌نین اۏغلو میرزا حسن، هجری 1267 – نجی ایلده فتحعلی‌شاه امری ایله اؤلدورولن صادق‌خان شقاقی‌نین نوه‌سی، ایمانلی و فضیلتلی قادین سارا خانېمدن، تبریزین چرانداب محلّه‌سینده دنیایا گؤز آچدې. آتاسې همین محلّه مسجدی‌نین پیشنمازې ایدی. او اؤز آتاسی، سونرا شهرین باشقا عالیملری یانېندا و مکتبلرینده تحصیل ائتدی. جوان ایکن، اؤزو محلّه‌سینده اوشاقلار اۆچۆن کیچیک بیر مکتب آچدې. بو مکتبده، محلّه‌ده باش وئرن بیر چۏخ اخلاق مسأله‌سی ایله علاقه‌دار ایشلره دخالت ائدیردی و رسمی دولت مأمورلاری کیمی، خلاف ایش گؤرنلرین قاباغېندا دایانېردی. اۏنا گؤره، محلّه اهلی اونو چوخ سئویر و اونا «میرزا» دئییردیلر.
2 – 20. مکتب آچماسې
میرزا حسن، 1298 – نجی ایلده قارداشې میرزا علی ایله بیرلیکده سوریه و شاماتا سفر ائتدی. همین ایلده بیروت شهرینده فرانسالېلارېن آچدېقلارې «کالج»ده درس اۏخودو، و یئنی درس شیوه‌لری ایله تانېش اولدو. ایکی ایل سۏنرا، ایروان شهرینده «رشدیه مسلمان مدرسه‌سی» تأسیس ائتدی و هـ. 1305 – نجی ایلده تبریزه گلیب «خیاوان» محلّه‌سینده همین آد آلتېندا بیر مدرسه قوردو. بو مدرسه، «شیخ‌الإسلام مسجدی» یانېندا ایدی و میرزا حسین واعظ کیمی تبریزین او زامانکی بؤیۆک عالیملری اۏرادا تدریس ائتمڲه دعوت اۏلونموشدو.
قارداشې میرزا علی ایسه «مقصودیه» محلّه‌سینده مکتب آچدې و سۏنرا بو مکتبی «تربیت» خیاوانېندا که «ملا کلبعلی» مسجدینه منتقل ائتدی.
بسم الله الرحمن الرحیم