دو وجه از وجوه معنوی عاشیق‌های (قوپوزنوازان) آذربایجان

در 16 دیماه، در مراسم اختتامیه‌ی کلاس‌های قوپوزنوازی عاشیق ایمران حیدری و آئین تجلیل از ایشان در فرهنگسرای مهر، دکتر ح. م. صدیق در زمینه‌ی شرح دو وجه از وجوه معنوی عاشیق‌های آذربایجانی صحبت  کردند. متن کامل سخنرانی استاد به شرح زیر است:

آنچه که امروزه ما ساز و آواز عاشیقی، شعر عاشیقی و ادبیات عاشیقی می‌نامیم، مجموعه‌ی تکامل یافته‌ی یادگار فرهنگی دوران رستاخیز هنری و ادبی شاه اسماعیل صفوی است که خود با تخلص «ختایی» اشعار عرفانی می‌سرود و ساز می‌نواخت و سرودهای خود را با شور و جذبه‌ی خاص اجرا می‌کرد. دوران شاه اسماعیل صفوی اوج شکوفایی شعر و آواز عاشیقی به شمار می‌رود.

شعر و ساز عاشیقی در طول تاریخ دارای دو وجه اصلی بود. وجه نخست، آئینی بودن آن که منجر به تقدس و رازآمیز بودن سروده‌ها می‌شد و عاشیق را به یک نیایشگر عرفانی تبدیل می‌کرد. در محافل 

ادامه نوشته

نشر کتاب تصحیح متون در کارنامه‌ی علمی دکتر ح. م. صدیق با نام «کلک صورت‌نگار»

کتاب «کلک صورت نگار» (بررسی تصحیح متون در کارنامه‌ی علمی دکتر حسین محمدزاده صدیق) در 424 صفحه به قطع وزیری تألیف و  منتشر شد. دکتر صدیق اولین تصحیح خود را در سن 31 سالگی، در سال 1355 بر کتاب «چهار تیاتر و رساله‌ی اخلاقیه» اثر میرزا آقا تبریزی انجام دادند و تا سال حاضر (1395) یعنی یک دوره‌ی چهل ساله، 45 متن ادبی را تصحیح کرده و بر آن‌ها تعلیقات افزوده‌اند. یعنی حداقل هر سال،‌ یک اثر را تصحیح و منتشر کرده‌اند. کتاب حاضر، متون تصحیحی را در سه فصل به ترتیب سال انتشار، گنجانده است: 1- متونی که فقط بر اساس نسخ خطی تصحیح شده‌ است (18 مورد). 2- متونی که بر اساس نسخ خطی و چاپ سنگی تصحیح شده‌ است (19 مورد). 3- متونی که بر اساس نسخ چاپ سنگی، تصحیح شده‌ است (8 مورد). 

به لحاظ اهمیتی که مقدمه‌ها و تعلیقات دکتر صدیق دارند، مؤلف کتاب هر اثر را در سه بخش بررسی کرده است: 

1- شناختنامه‌ی اثر و صاحب اثر.

2- شیوه‌نامه‌ی تصحیح.

3- کارنامه‌ی پژوهش.

در زیر، بخشی از مقدمه‌ی مؤلف کتاب را می‌خوانیم:

ادامه نوشته

انتشار کتاب «ایل سرافراز» (مجموعه مقالات دکتر ح. م. صدیق درباره ایل قشقایی)

کتاب «ایل سرافراز» (مجموعه مقالات دکتر ح. م. صدیق درباره‌ی ایل قشقایی) با مقدمه و به اهتمام دکتر حسن شعبانی‌آزاد، در 242 صفحه به قطع رقعی توسط نشر تکدرخت منتشر شد. گردآورنده‌ی اثر در پیشگفتار خود ابتدا به شرح فعالیت‌های علمی و بررسی آثار مکتوب دکتر صدیق درباره‌ی زبان و ادبیات ترکی قشقایی پرداخته است. این آثار شامل موارد زیر است:

مقالات: 1- میرزا مأذون قشقایی. 2- میرزا جهانگیرخان قشقایی، فرزند ایل سرافراز. 3- تأثیر حکیم جهانگیرخان بر اندیشه‌های شاعران قشقایی. 

مقدمه‌ بر کتب اهل قلم قشقایی: 1- ضرب المثل‌ها چشم و چراغ ایل ماست (اثر اسدالله مردانی). 2- پیوستگی قومی (اثر حسین جدی). 3- سرنوشت ناتمام دیوان یوسفعلی بیگ قشقایی (اثر ناصر ایرجی). 4- آللینجاق اولدوزو (اثر سرکارخانم فتانه مرادی). 

کتاب: نصاب ترکی قشقایی به فارسی اثر محمد قلی قهفرخی (فقیر).

مجموعه شعر «قاشقایی لوحه‌لری»

متاسفانه به دلیل طولانی شدن روند صدور مجوز نشر، چند مقدمه‌‌ای که دکتر صدیق در چهار سال اخیر بر آثار صاحب قلمان قشقایی نوشته‌اند در این کتاب نیامده است. کتاب‌هایی مانند: آیی قولو (اثر سرکار خانم شوکت رضایی) و دنادان حیدربابایا سلام (گردآوری آقای ارسلان میرزایی).

 در زیر قسمت‌هایی از مقدمه‌ی آقای دکتر حسن شعبانی را بر این کتاب، می‌خوانیم:

ادامه نوشته

نشر مقدمه‌های دکتر ح. م. صدیق بر آثار معاصرین با نام «بال‌های گسترده»

کتاب «بال‌های گسترده» حاوی مقدمه‌های دکتر ح. م. صدیق بر آثار معاصرین، در 548 صفحه به قطع وزیری منتشر شد. این کتاب حاوی مجموعه‌ی 45 مقدمه‌ی فارسی و 36 مقدمه‌ی ترکی استاد است که در یک فاصله‌ی زمانی 40 ساله از 1354 تا 1395 بر آثار معاصرین نگاشته‌اند. ناگفته پیداست اولین مقدمه‌ی خود را در سن 30 سالگی نوشته‌اند. در زیر بخشی از مقدمه‌‌ی گردآورنده‌ی اثر را می‌خوانیم:

مقدمه بر آثار گذشتگان

آنچه را که بسیاری از افراد با نام مقدمه بر آثار قدما و کتب تصحیح شده می‌نویسند، پیشگفتاری است در معرفی اجمالی اثر، نویسنده، نسخه‌ی خطی و نحوه تصحیح متن. آنچه در این میان بضاعت علمی مصحح را پیش چشم می‌آورد تعلیقات و توضیحات انتهای کتاب است و دیگری مقدمه‌‌ای گسترده که پژوهش و تالیف است در بررسی همه‌ جانبه‌ی اثر، محتواکاوی و آنچه مستقیم یا غیر مستقیم بر اثر 

ادامه نوشته