نـبض زنـدگـی زبـان مـادری در مطبـوعـات محـلی

رونامه بهار زنجان، سال چهارم، شماره 155، یکشنبه، 1384/5/16

زينب ضيايي

اربـاب مطبوعات شمالغـرب کشور‌، گسترش و احيـای آثار بديع ادبيات دوره‌ی اسـلامی ترکی و ايجاد انگيزه برای آموزش زبان مادری در واحد‌های آمـوزشی را به عنوان يک وظيفه‌ی انقـلابی و اسـلامی و به مثابه‌ی سدی سديد در مقابل تهاجم فرهنگی دشمنان ايـران و اسلام بايد سر لوحه‌ی فعاليت‌های فرهنگی خود قرار دهند. مطبوعات شمالغرب کشور برای احيای زبان محلی ‌«ترکی» و مادری خود در طول 8 سال گذشته نقش بسيار مهم وعمده‌ای را ايفا کرده اند‌، اما آيا فعاليت‌هايي که تا کنون انجام شده‌، کافی بوده است؟ آيا نشريات توانسته اند آن طور که بايد وشايد ايـفای نقـش کنند؟ برای ادامه‌ی اين راه چه بايد کرد؟ برای بدست آوردن پاسخ اين سوالات به سراغ فعالان فرهنگی منطقه رفته ونظرآنان را 

ادامه نوشته

ورزقان شعر مجموعه‌سی نشر اولدو

«حسین دوزگون»ون لاپ تازا شعرلری «ورزقان» آدی آلتیندا چاپ اولدو. بو کتابدا یئنی شعرلر واردیر. 130 صحیفه‌ده توپلانان یوزدن چوخ شعرلرده یئتمیشه یاخین سنّی اولان شاعرین عواطف و احساسلاری مدرن بیر دیل ایله گنج‌لرین احتیاجلاری اولان موضوعلار ایله یاناشی وطنه و خلقه عشق چالارلارینی دولدورور و دیله گتیریر. بو شعر مجموعه‌سی معاصر شعر دونیامیزین چوخ قیمتلی بیر اینجی‌سی کیمی دگرلندیریلیر. آشاغیدا بیر نئچه شعرینی تقدیم ائدیرم:

اولدوز کیمی

نییه فخر ائتمه‌ییم سنه، ای وطن!

هر نه‌یی دُنیادا وئریبسن منه.

ادامه نوشته

«کوک» و «اک» نه‌دیر؟ - 1

دکتر ح. م. صدیق

كؤك kök نه‌دیر؟[1]

تۆركجه‌میزده‌ كؤك تك هجالی سؤزجۆكدۆر و دوزلمه سؤزجۆكلرین تملی ساییلیر و ایكی جوره‌دیر: 1. اسم كؤكۆ، 2. فعل كؤكۆ.

اسم كؤكۆ فعل اولماز و فعل كؤكۆندن‌ده اسم كؤكۆنه كئچیلمز. ادات و ضمیرلر ایسه فعل اولانماز ولاكین اسم اولا بیلرلر. اونلاری باشقا كؤك سایمیریق. بعضی كؤكلر ایسه جوت آنلاملی‌دیرلار. یعنی هم اسم و هم فعل كؤكۆ ساییلیرلار. «داد-» کؤکۆ كیمی. بئله كؤكلر اسكی تۆرکجه‌میزده بیر آنلاملی ایدیلر.

فعل کؤکۆ حركت بیلدیرر و لاكین اسم کؤکۆنده حركت آنلامی یوخدور.

اك ək نه‌دیر؟

بیر اۆنلۆ و یا بیر اۆنلۆ و نئچه اۆنسۆزدن قورولان، کؤکۆن و یا گؤوده‌[2] نین سونونا 

ادامه نوشته

نگاه غیر فرهنگی «فرهنگستان زبان فارسی» به آموزش زبان مادری

وطن دیلی نیوز:  عبدالله سهرابی، نماینده کُرد در دور ششم مجلس شورای اسلامی : «فرهنگستان زبان و ادب فارسی هنوز هم مسئله اقوام را یک مسئله سیاسی- امینتی می‌بیند، تا جائی که یکی از اعضای فرهنگستان صریحا گفته است که بوی توطئه می‌آید.»

وی تاکید می‌کند: «اعضای فرهنگستان نگران زبان فارسی نیستند چون کسی در ایران منکر آموزش زبان فارسی نیست. در کنار فارسی هر شهروند ایرانی حق دارد زبان مادری خود را هم آموزش ببیند.»

"روحانی باید در مقابل مخالفان ایستادگی کند"

سهرابی در ادامه توضیح می‌دهد که فرهنگستان زبان و ادب فارسی مجموعا متکی به اصول‌گرایان  هستند که در ظرف سال‌های گذشته مانع اصلاحات در کشور شدند. وی در این رابطه تاکید می‌کند: «اما به نظر من بستگی به آقای روحانی و دولت ایشان دارد که تا چه حد جسارت و شهامت دفاع از حقوق مردم و قانون اساسی را داشته باشند و چقدر از رای مردم دفاع کنند.»

این نماینده کرد می‌گوید: «به نظر من توقع این بود که نمانیدگان ترکان آذری‌، عرب‌ها، بلوچ‌ها و ترکمن‌ها در مجلس فعال‌تر عمل کنند. ولی متاسفانه به آن شکلی که انتظار می‌رفت مخالفتی نشد .

دیوان لغات الترک (شیخ محمود کاشغری، ترجمه و مقدمه: دکتر حسین محمدزاده صدیق)

دیوان لغات الترک، ترجمه: دکتر ح. م. صدیق.

 باب فَعْليٰ

اِکيِ iki : دو

 باب فُعُلْ از غنّه­داران با واج «ج»

 اُتُنْجْ ötünç : وام و قرض.

 مَنْ اَنْکارْ يَرْماقْ اُتُنْج بيردِمْ

mənaŋaryarmaq ötünçbérdim

يعني : من به او پول قرض دادم.

اُوتُنْجْ utunç : اُوتُنْج ايشْ utunçiş يعني : کار سرزنش انگيز و دور از حيا, از ريشه­ياُﭬـُتْ uwut در معناي حياست.

اُجُنْجْ üçünç : سوم در شمار.

اِکِنْجْ ikinç : دوم در شمار.

قاعده چنان است که به ريشه­ي تکواژ در اعداد زير ده, آنگاه که خواهند پيرو و تالي عدد پيش از خود شـود, پـي­افـزوده­يي از دو حروف «ن» و «ج» مي­افزايند. مانند تُوْرتُنْجْ

ادامه نوشته

تذکره شیخ صفی الدین اردبیلی، یازار: محمد نشاطی شئرازی

حاضیرلایان: داود بهلولی

حكايت

باغبان پيره سخي دئدي كيم خلخاللي پيره ابراهيم كيم كُرجون كنديندن ايدي، دئدي كيم چون خلوتده اوتورموشدوم، دماغيمدا بير حرارت ظاهر اولوب واقعه‌لريمي حضرت شيخه عرض ائتمك قاتلانامازديم. حضرت شيخ قدس الله سره رخصت وئردي كيم هر خاچان كيم خاطرين ايسته‌سه، يانيما حجابسيز گل. بير ياريم‌گئجه قالخيب حضرت شيخين قوللوغونا واريرديم. خلوتسرايين قاپيسيندا جنّيلردن چوخ غلبه‌ليك گؤردوم كيم بير ـ بيري اوستونه موج اورارديلار. كئچمك مجالي بولمازديم. پس آنلار يول آچيب كوچه وئرديلر كئچمگيم ايچون. پس مانا ايسمارلاديلار كيم «همان كيم حضرت شيخين خدمتينه يئته‌سن، گيرمگه بيزيم ايچون اجازت آلا گؤر تا زيارتينه مشرف اولاليم.» چون شيخين حضرتينه يئتديم و ايستديگيم حاصل 

ادامه نوشته