گولوستان سعدی - بیر حکایه

حاضیرلایان: ائلدار تبریزلی

کئچمیش حؤکمدارلاردان بیری ائله بیر درده دۆشدۆ کی، آدینی چکمه‌سک یاخشی‌دیر. بۆتۆن حکیملر بئله نتیجه‌یه گلدیلر کی، بو دردین درمانی آنجاق فیلان خاصیتلره مالیک آدامین اؤدۆ اولا بیلر. حؤکمدار بئله آدامی تاپماغی امر ائتدی. بیر کندلی اوغلونو تاپدیلار کی، حکیملرین دئدیگی خاصیتلرین حامیسی اوندا وار ایدی.

حؤکمدار اوغلانین آتاسی‌نی چاغیرتدیردی. چوخلو مال و پول وئریب اونلاری راضی سالدی. قاضی‌دا شرعاً حؤکم وئردی کی، حؤکمدارین ساغلام‌لیغی‌نی قوروماق اۆچۆن بیر کندلی‌نی اؤلدۆرمک اولار. نهایت جلاد حاضیر اولوب اوغلانین باشی‌نی کسمک ایسته‌دی. اوغلان 

ادامه نوشته

دده قورقود داستانلاری حاققیندا - 2

فارسجا یازان: دکتر ح. م. صدیق/ تورکجه‌ چئویرن: داور اردبیلی

2ـ  دده قورقود کتابی

تاریخی معلوماتدان مقصدیمیز آذربایجانلیلارین منشأییندن دانیشماق دگیل بلکه دده قورقود علی لسان طائفة‌ اوغوزان کتابی‌نین آذربایجان خلقینه منسوب اولدغونو یقین ائتمکدیر.

سؤزۆن قیسساسی بو کی دده قوقود کتابی‌نین الیازماسی بیرینجی اولاراق 19 ـ اونجو عصرین باشلانقیجیندا آلمانین درسدن شهری‌نین سارای کتابخاناسیندان تاپیلدی و ایلک دفعه آلمانلی عالم فیلیشر نشر ائتدیردیگی توپلوسوندا اوندان سؤز 

ادامه نوشته

تذکره شیخ صفی الدین اردبیلی، یازار: محمد نشاطی شئرازی

حاضیرلایان: داود بهلولی

حكايت

سراولي خواجه عبدالملك كي شيخين خلوتينده محرم ايدي، دئدي گيلانلي مولانا شمس‌الدين چون اردبيلدن تبريزه وارماغا عزم ائيله‌دي، و حضرت شيخدن قدس الله سره اجازت آلدي، مانا دئدي كيم: «بير حكايتيم وار ايدي و حضرت شيخه عرض ائتمك مجال بولماديم؛ گرك كيم سن عرض ائيليه‌سن.» دئديم: «نولا.» دئدي: «تبريزده بير گئجه آفتابه گؤتوروب طهارت آلماغا وارديم. همان كيم آبخانه‌يه ياخين اولدوم، بير غلبه‌ليك گؤردوم. قامي قيسغا بويلو و اوغلانلار كيمي؛ نئچه‌سي آق سققللي و نئچه‌سي ييگيت و نئچه‌سي سايا. آنلاردان بير قورخو مانا دوشدو. پس مانا سلام وئريب دئديلر: «حضرت شيخ بيزي گؤندريبدير كيم اليندن توبه قيلاليم.» سوردوم: «سيز كيملرسينيز و يورتونوز ايله مقامينيز نره‌ده‌دير؟» 

ادامه نوشته

دده قورقود داستانلاری حاققیندا

فارسجا یازان: دکتر ح. م. صدیق/ تورکجه‌ چئویرن: داور اردبیلی

1ـ آذربایجان دیلی‌نین فورمالاشماسی

آذربایجان دیلی‌نین، تشکل پروسسی، 4 و5 ـ اینجی هجری عصرلرده باشا چاتدی. بو دورده، آذربایجانلیلارین یاشادیغی یوردلارین سرحدلری معین‌لشیب، اونلارین مدنیتی‌نین اساس چیزگیلر علامتلری آشکارلاشمیشدیر. اودور آذربایجانیندا ادبیات، ایکی ساحه‌ده تکامله دوغرو ایره‌لی‌لییردی: بیرینجی شفاهی خلق یارادیجیلیغی، ایکینجی‌سی ایسه رسمی شعر ساحه‌سی. شهر اهالیتی آراسیندا پیشه‌کار (پروفسیونال) شاعرلرین: تبریزلی قطران، شیروانلی خاقانی و گنجه‌لی نظامی‌نین شعرلری گئنیش یاییلمیش، تانینمیش و شهرت تاپمیش ایدی.

هله‌لیک اوتوراقلاشمامیش (دائمی مسکونلاتمامیش)، شهرلرله آز ـ چوخ علاقه‌ده 

ادامه نوشته

حكيم زنوزي‌نين دوشونجه لري

دکتر ح. م. صدیق

 1. ايكي قاناد

هيجري اونونجو عصردن بو طرفه، اسلام عالمينده و ايراندا، شيعه فلسفي حوزه‌سينده ايكي بؤيوك فيلسوف، أوز- أوزه دوران ايكي بؤيوك فلسفه اوجاغي تأسيس ائتميش و بو اوجاقلارين بايراقداري اولموشلار.

2. ملا رجبعلي اوجاغي، ساغ قاناد

بيرينجي اوجاق، ملا رجبعلي تبريزي اوجاغيدير. اونون دوشونجه‌سي‌نين موضوعو «واجب الوجودون اثباتي» دير و دئمك ايسته‌يير كه وجود و موجود آراسيندا گئدن اورتاقليق، يالنيز 

ادامه نوشته

علیجان قوسی تبریزی

داور اردبیلی

فضولی‌دن سونراکی شاعرلرین هامیسی اونون مقلد و مریدی اولوب‌لار، او جمله‌دن قوسی تبریزی ده، محض فضولی‌دن تقلید ائتمیش‌دیر. تذکره‌چیلر بو موضوع حاققیندا آردیجیل مباحثه ائدیبلر و فضولی‌دن تقلید ائتمه‌گین سرلرینی آشکارلامیشلار.

قوسی شکایت‌لر و گلایه‌لر شاعری‌دیر، اونون شکایت موضوعلو شعرلری ساده و صمیمی و «غربت» قوخولودور. معلومدورکی، بیرینجی شاه عباس‌دان سونرا، تشیع مذهبی‌نین هر طرفلی یاییلماسی و حروفیه حرکاتی‌نین گیزلی تشکیلاتی‌نین داغیلماسیندان سونرا، حروفی‌لیک، تهلکه ایله قارشی‌لاشدی، حروفی ادیبلر و شاعرلری تجرید اولوندولار و غیر 

ادامه نوشته

کؤک و اک نه‌دیر؟

دکتر ح. م. صدیق

·         بو اك آدلارین كؤك و یا گؤوده‌لرینه یاپیشار و دۆشگۆنلۆك، آلیشقانلیق و بنزه‌رلیك آنلاملاری یئتیرن سؤزجۆکلر دۆزه‌لدر:

ائو  ائوجیل (ائوه و انسانا آلیشان قوش)

انسان  انسانجیل (انسانلارا افراط درجه‌ده سئوگی گؤسترن)

آدامآدامجیل (آدام ‌یئمگی‌ سئون‌ قورد)

منمنجیل (اؤزۆنۆ بگنن)

ادامه نوشته