تشكيل‌ كلاسهاي‌ زبان‌ و ادبيات‌ تركي‌ آذربايجاني‌ در دانشگاه‌ شهيد بهشتي‌ تهران‌

منبع: مصاحبه‌های علمی دکتر ح. م. صدیق، تهران، 1377.

استاد بزرگ، دکتر حسین محمدزاده صدیق، پدر ادبیات ترکی ایران  لطفا چگونگي‌ تشكيل‌ كلاس‌ «زبان‌ و ادبيات‌ تركي‌ آذري‌» در دانشگاه‌ شهيد بهشتي‌تهران‌ را شرح‌ دهيد.

  از سوي‌ دانشگاه‌ از من‌ دعوت‌ به‌ عمل‌ آمد و من‌ در جلسه‌ مشورتي‌ حضور پيدا كردم‌و برنامه‌ درسي‌ دادم‌ و در جلسه‌ افتتاحيه‌ شركت‌ كردم‌ و تدريس‌ در اين‌ كلاس‌ راپذيرفتم‌. ظاهراً مانند هميشه‌ حركت‌ اوليه‌ از سوي‌ دانشجويان‌ آذربايجاني‌ و قشقايي‌ وديگر ترك‌ زبانان‌ ايراني‌ آغاز مي‌شود. گاهي‌ برخي‌ از مسئولان‌ دانشگاهها كه‌ اسير جوّ«تركي‌ ستيزي‌ آريا مهري‌» بوده‌اند، اين‌ حركت‌ را سركوب‌ مي‌كنند و حتي‌ در بعضي‌موارد كار به‌ تنبيه‌ و اخراج‌ دانشجويان‌ هم‌ مي‌كشد. اما اغلب‌ مسئولان‌ مومن‌ و متدين‌ وبي‌غرض‌، تسليم‌ خواست‌ دانشجويان‌ مي‌شوند و از حركت‌ مثبت‌ آنان‌ استقبال‌ مي‌كنند.

  كلاس‌ «زبان‌ وادبيات‌ تركي‌ آذري‌» چه‌ مدت‌ طول‌ خواهد كشيد؟

  اين‌ درس‌ هم‌ مانند ديگر دروس‌ در 16 جلسه‌ برگزار مي‌شود و شامل‌ يك‌ دوره‌ كامل‌صرف‌ 

ادامه نوشته

مصاحبه دکتر حسین محمدزاده صدیق درباره اجرای اصل 15 قانون اساسی

سال مصاحبه: 1377

لزوم اجرای اصل 15 قانون اساسی

  به‌ نظر شما، بي‌ اعتنايي‌ مسؤولان‌ محلي‌ به‌ اجراي‌ اصل‌ 15 قانون‌ اساسي‌ و تدريس‌زبان‌ تركي‌ در آذربايجان‌، چه‌ پي‌آمدهايي‌ خواهد داشت‌؟

  بي‌اعتنايي‌ به‌ احقاِ حقوِ مردم‌ از سوي‌ رهبران‌ ديني‌، جامعه‌ را در دراز مدت‌ به‌سكولاريسم‌ سوِ مي‌دهد. يعني‌ نوعي‌ دين‌ زدايي‌ و غير روحاني‌ ساختن‌ مردم‌، شبيه‌آنچه‌ در قرون‌ وسطي‌ در اروپا رخ‌ داد. هيچ‌ كس‌ مانند يك‌ روحاني‌ نمي‌تواند جامعه‌ راسكولاريزه‌ كند. هم‌ از اين‌ روست‌ كه‌ روحانيت‌ معظم‌ شيعه‌، پيوسته‌ تأكيد بر احقاق حقوق حقه‌ مردم‌ كرده‌اند و مي‌كنند. مسؤولان‌ و دولتمرداني‌ كه‌ اكنون‌ در سرزمين‌مقدس‌ آذربايجان‌ بي‌ اعتنايي‌ و حتي‌ خصومت‌ با احقاق حقوق اوليه‌ مردم‌ را پيش‌گرفته‌اند، ضربه‌هاي‌ خصمانه‌اي‌ به‌ اعتماد آحاد مردم‌ مي‌زنند. اينان‌ دانسته‌ يا ندانسته‌مباني‌ اعتقادي‌ توده‌هاي‌ مردم‌ را هدف‌ گرفته‌اند. مسؤولان‌ عافيت‌ طلبي‌ كه‌ در مسايل‌فرهنگي‌ منطقه‌، مبلّغ‌ و اسير جو ضد فرهنگي‌ ارتجاع‌ آريامهري‌ 

ادامه نوشته

مصاحبه با دکتر حسین محمدزاده صدیق درباره فرهنگستان زبان ترکی

مصاحبه هفته‌نامه‌ی «سینا» با دکتر ح. م. صدیق چاپ شده در کتاب مصاحبه‌‌ی علمی پدرم در سال 1378.

دولت‌ براي‌ تأسيس‌ فرهنگستان‌ زبان‌ تركي‌ اهتمام‌ ورزد

   با توجه‌ به‌ ضرورت‌ يكسان‌ سازي‌ در كتابت‌ زبان‌ تركي‌ در ايران‌، جنابعالي‌ چه‌اموري‌ را در اين‌ راستا پيشنهاد مي‌فرماييد؟

  ببينيد يك‌ موقع‌ است‌ كه‌ وجوه‌ افتراِق در «ساختار جمله‌بندي‌ زبان‌» است‌، در اينجا زبانشناسي‌، اين‌ نوع‌ وجه‌ افتراِق را وجه‌ افتراِق سازه‌شناسي‌ نمي‌شناسند يا وجه‌ افتراِق آوايي‌ و فونولوژيك‌ نمي‌داند. ما در كليه‌ي‌ لهجه‌ها و ديالكت‌هاي‌ زبان‌ تركي‌ موجود درايران‌، با چنين‌ موضوع‌ زبانشناختي‌ مواجه‌ نيستيم‌. يعني‌ مثلا الان‌ شما ترك‌ همدان‌ بامن‌ ترك‌ تبريز راحت‌ نشسته‌ايد و تركي‌ صحبت‌ مي‌كنيد و صد در صد حرفهاي‌همديگر را مي‌فهميم‌. و صرفاً وجوه‌ افتراقي‌ كه‌ وجود دارد، يكي‌ در «لحن‌» است‌، يعني‌لحن‌ شما با لحن‌ من‌ مثلا تفاوت‌ دارد و ديگري‌ در تلفظ‌ برخي‌ آواها است‌، يعني‌ واك‌هاو آواك‌هايي‌ كه‌ در تكواژ من‌ و شما به‌ كار مي‌بريم‌، ممكن‌ است‌ اندكي‌ متفاوت‌ باشد كه‌اين‌

ادامه نوشته