اردبیل لوحهلری کیتابینی تنقیدی (حسین دوزگونون شعرلری)
کتابداکی شعرلرین موضوع و مضمونلاری: بؤیوک مفهوملاری، شخصیتلری، حیات گئرچکلیکلرینی، اهالینین او نادر محبتینی، طبیعت منظرهلرینی، یاشاییشین معناسینی و سائرهنی افاده ائتمیشدیر. یوکسک سویّهلی عالم اولدوغو حالدا هنر و صنعته گلدیکده شعر ایله ماراقلانیب و اردبیل بارهسینده تأثراتینی و کؤیرهک دویغولارینی بیر نئچه شعرلرله اوخوجویا چاتدیرمیشدیر. دویغولو شاعر کیمی چیخیش ائتمیشدیر. شعرلریندن معلوم اولور کی او حق عاشیقی، حقیقت وورغونو، اورهگی آرزیلارلا دولو، آنا یوردان الهام آلیب روحلانان، وطن عشقی ایله آلوولانان، هر شعرینده وطنیندن سؤز آچان و اورهگینده آنا یوردو آذربایجانا بسلهدیگی عشق و محبتی تظاهر ائتدیرهن بیر شاعردیر.
«صداقت کانی» آدلی شعرده، آلوولو اورهک ایلن حسرتلی صورتده مغان قیشلاقلارینا اشاره ائدهرک، ائله وورغونلوغونو، ملته حیرانلیغینی بیلدیرهرک، حیاتین معناسینی معنویتدن عبارت اولدوغونو حساب ائدیب، اردبیلی جانینین جوهری و اؤزونون قبلهگاهی، معارف، فضیلت، شرف و مقدس قوجاقلی قوجا شهر اعلام و بو شهر اوچون فدا و قربان اولماغا حاضرلیغینی بیلدیرمیش، داها سونرا شیخ صفینین «قارا مجموعه»سینی اؤزونه مشعل بیلن شاعر، یوللاری ایشیقلاندیریب خلقی تقوایه دعوت ائدیب، جوشان بیر روحانی و دوزگون تخلصلو صداقت معدنی اولماسینی بیان ائدیر:
قلبیم آولاندی ازل گوندن مغان قیشلاغینا،
بو ائلین، بو ملّتین بیر دوشگونو، حیرانییام.
بیر شئیه هر کیم یالان یا دوغرو قربان سؤیلهییر،
من معارف شهرینین، من اردبیل قربانییام.
معنویت اولماسا، یوخدور حیاتین آنلامی،
ظاهرین آلتیندا گیزلی باطنین انسانییام.
شیخ صفینین دیر «قارا مجموعه»سی مشعل منه،
یوللاری آیدینلادان بیر شعلهی نورانییام.
مصحفیم بیر الده، شمشیریم بیر الده، آتلانان،
خلقی تقوا دعوتی ایله جوشان روحانییام.
هر یالان قورقو قوران اوباشا احسن سؤیلمهم،
شاعرم، دوزگون تخلّصلو صداقت کانییام!
«شکایت» آدلی شعرده اردبیلده اولان اوشاقلیق حسرتیندن، توتغون و نیسگیللی اورهرگیندن صحبت آچیر:
بو گئجه آغلاماق
ايستهییرم من
بیلمیرم اورهگیم
توتقوندور نهدن؟
اوشاقلیق حسرهتیم
اردبیلدهدیر،
باشدان باشا کچمیشه حسرت، حُزن، حیفسینمکله و افسوسلار و نوستالوژیک دولو دویغولاردان عبارت اولان «غریب» آخشام عنوانلی شعرده، شاعر باباسینین اردبیلین «پیرهدملیک» محلهسینده اولان ائوینین منظرهسینی تصویر ائدیر و اوراداکی احوالاتی اورهک یانغیسی ایله بیان ائدهرک، او، ائوه دونمگی و اورادا یاشاماسینی آرزیلاییر:
اورهگیم سیخیلیر
آنا!
بو آخشام،
قوجاغینا ساری گلمک ایستیرم
اتهگیندن اؤپم، الیندن اؤپم!
منی آپار آنا پیرهدملیگه
«سحر» شعرینده، دان یئری سؤکولنده ننهسینین اردبیللی آنادان دنیایا گلمهسیندن، اونون ملاحت چؤکموش اوزوندن، وارلیغینی بوروموش اضطراب و هیجانلاردان، شاعری آناسینین یوردونا جاذبه قوهسی کیمین چکن عامللردن، او شهره باغلی اولدوغوندان و اردبیلین اونو، افسونلادیغیندان دانیشیر.
اولو بیزیم عزتیمیز، تاریخیمیز، افتخاریمیز، مداریمیز، اونو ایوانیمیز و مدنیتیمیزین عالی دروازهسی کیمین قیمتلندیریر.
خلاصه شعرلر مجموعهسیندن عبارت اولان «اردبیل لوحهلری» باشدان باشا رومانتیک سبکده شهرین و اهالیسینین قدیملیگیندن، مدنی رولو و ملی اهمیتیندن، تاریخیلیگیندن دانیشیر. تبریز و اردبیل شهرلرینی وصف ائدرکن قهرمانلیق و ایگیدلیک لوحهلری یارادیر، سئوگی، عشق، حیات، مدنیت، معارف، معنویتله باغلی مسئلهلر نظمه چکیر، طبیعت و جمعیتدن شدّتله تأثیرلهنیر، جوشوب، داشیر، چاغلاییر و تأثّراتینی یانیقلی و هیجانلی دیلله سؤیلهییر:
ساوالان سویونو ایچیبدیر آنام،
من دورو ذروهیم، آییق وجدانام.
عباسقلیخانین نوهسییم من،
پیرهدملیکلیلر نفسییم من.
هر یئرده اؤندهیم، هر ایشده باشام،
چکین او گوندن کی قالخیب ساواشام!
شاعر حسین دوزگونون «اردبیل لوحهلری» عنوانلی شعرلر مجموعهسی بیرینجی دفعه 1380 – اینجی ایلده تهران دا چاپ دان چیخدی، ایکینجی دفعه بو سطرلری قلمه آلانین واسطهسیله چاپا حاضرلانماقدادیر. من بورادا شعرلری نظم نظاما سالاراق، کلمهلرین املالارینیدا قایدا اوزهرینه گتیردیم. عربی و فارسی کلمهلری اولدوغو کیمی یازدیم، تورکجه کلمهلری ده اوستادین وئردیگی جدول اساسیندا دوزهنه گتیردیم. بعضی لغتلری ایسه معنا و شعرلرین وزن و اؤلچولرینی تعیین ائلهدیم و شعر قلیبلرینه گؤره بؤلوملره آییردیم.
کتابین نفیس شکلده چاپا حاضرلانیشی و گؤزهل بیچیم ده اوخوجولارین اختیارینا وئریلمهسینده امک صرف ائدهن و کفایت قدر زحمت چکن «یالقیز آغاج» (= تکدرخت) نشریاتینین بانیسی، تشکیلاتچیسی و مدیری جناب مهندس سید احسان شکرخدایی دن دؤنه- دؤنه تشکر ائدهرک، اؤن سؤزومو شاعرین ایکی بیت شعری ایله باشا وورورام:
تبریزین قانی تمیز یاوروسویام
سن دئیندن دگیلم، بلکه بویام!
اردبیل ایلک دبستانیمدیر!
وطنیم، آذربایجانیمدیر.
بسم الله الرحمن الرحیم