اسکی تورکجه درسلیکلر و رشدیه‌نین «تمثیلات لقمان» کیتابی- 8
- 11 -
ائششک آریسی
بیر ائششک آریسی‌نین بیری، بال آریسینا دئیه‌ر:
«- اگر منی اؤزووه یولداش ائیله‌سن، من داهی سنین تکی، بلکه سندن ده اعلابال قاییرا بیلرم.»
بال آریسی بونا راضی اولوب، ائششک آریسی ایله یولداشلیق باشلاییر. بونلار ایشه باشلاییرلار.
بیرگون بال آریسی گؤره‌ر که ائششک آریسی‌نین بال قاییرماقدا الی یوخدور. اونا گؤره، چوخ آجیقلانار و ائششک آریسینا بیر نشتر ایلیشدیره‌ر که ائششک آریسی یئره یپخیلیب جان وئره‌ر، و اؤلوم حالیندا اؤز – اؤزونه دئیر:
«- باشیما گلن بو قده‌ر عذاب و عقوبته مستحق و لاییقیم که نفت قاییرماغا قدرتیم اولمادیغی حالدا، گلیب بال قاییرماغا گیردیم.»
معناسی:
چوخ آداملار واردیر که اللریندن هئچ بیر شئی گلمه دیگی حالدا بیلیجیلر جرگه‌سینه گیرمگه چالیشیرلار.
- 12 -
کؤپک ایله بیر چایلاق
کؤپگین بیری، سلّاخ خانادان بیر پارچا ات قاپیب چای ایچیندن کئچرکن آغزینداکی ات پارچاسی‌نین عکسینی سوداگؤردو، و اونو داهی ات بیلیب قاپماق ایسته‌دی.
بو حالدا، آغزیندان دوشن اتی، چایلاق قاپدی، گئتدی.
کؤپک آغزیندان سالدیغی اتی داهی قاپا بیلمه‌ییب، اؤز – اؤزونه دئییردی:
«- نه آخماق ایش، منه فایداسی اولمایان ایش آردینا دوشوب آغزیمداکی اتیمی ده ایتیردیم.»
معناسی:
بعض آداملار واردیر که یوخ اولان بیر شئی آردینا دوشوب اللرینده کی فایده‌نی ترک ائله‌رلر.
- 13 -
آسلان ایله بیر مارال
مارالین بیری آوچیلارین قورخوسوندان قاچیب بیر ماغارا ایچینه گیره‌ر گیرمز، آرخاسیندان بیر آسلان گلیب اونو تلف ائله‌ییر.
او واخت مارال اؤز بخت و طالعیندن شکایت ائیله‌ییب، دئیر که:
«- بد بختلیگه باخینیز که آدام الیندن قاچدیم ایسه‌ده، آخردا آندان بدتر اولان بیر قان ایچن چنگینه دوشدوم.»
معناسی:
بعضا ائله اولور که انسان بیر بلادان قاچیب خلاص اولور ایسه‌ده، اوندان بترینه راست گلیر.
- 14 -
بیر آدام ایله بیر بوستانچی
بوستانچی[نین] بیری، بوستانیندا اکدیگی پاخلاسینی سولاییر[دی]. بو دمده اورایا بیر آدام گلر و آرالاریندا بئله بیر دانیشیق کئچر:
آدام: ای بوستانچی! بونون سببی نه‌دیر که داغ پاخلاسینی هئچ بیر آدام سولامادیغی حالدا، یئنه باغ پاخلاسیندان زیاده آرتیق گؤزه‌ل و تر و تازه اولور وباغ پاخلاسینا هر گون سو وئریلدیگی حالدا، یئنه تئز سولور؟
بوستانچی: داغ پاخلاسینا تربیه وئرن اونون اؤز دوغما آناسیدیر، اما باغ پاخلاسینا تربیه وئرن آنین اؤگئی آناسیدیر.
معناسی:
دوغما آتا – آتانین اولادینا اولان تربیه‌سی، اؤگئی آنا وئردیگی تربیه‌دن اعلا و فایدالی اولار.
- 15 -
ملک‌الموت ایله انسان
انسانین بیری، آرخاسیندا بیر شله آلیب گئدیردی. یورولوب شله‌سینی آرخاسیندان یئره آتدی و الله تعالی دان اؤلوم ایسته‌دی. دعاسی قبول اولدو، فی‌الحال ملک‌الموت ظاهر اولوب یانیندا دوردو و دئدی:
«- ای انسان! نه بویورورسان؟»
انسان جان وئرمکدن قورخوبان دئدی که:
«- یا ملک‌الموت! سنی چاغیردیغیما سبب اودورکه بوشله‌نی قالدیریب آرخاما وئره‌سن!»
معناسی:
انسان نه قده‌ر حقیر و ذلیل اولسادا، گئنه دنیانین دیریلدیگیندن ال چکمک ایستمه‌ز.
بسم الله الرحمن الرحیم