Prof. Dr. Hüseyn Düzgündən bir neçə şer - Sərbəstlər
Qoyma Getsin Zənganı
Bax!
Bəşər tarixi anlatmış mənə
Hansı xalqın kim dili ölmüş, zavala uğramış,
Varlığı getmiş o xalqın, ibtihala uğramış.
Dil ölərsə,
Aç gözün bax tarixə,
Xalq ölər, millət ölər.
Hidəcilər, Şah Xətayilər, Nəsimilər ölüblər yüz kərə,
Düşməsin dildən dilin,
Ölməsin şanlı elin...
İnqilab oğlu, şucaət nəslisən,
Şahları cəlladları sən əzmisən,
Qoyma qalsın şahçılar məfkürəsi bu molkdə.
Milli zülmün tozların sil
Milləti canlı cəsədli quylayanları tanı
Qoyma getsin Zənganı
Sən Koroğlu nəslisən qəlbindəki üsyan hanı?
Əymə ağzın, düşmənə qarşı ağartma dişlərin.
Cəngi çal, cəngi oxu,
Vəlvələ sal düşmənin ərkanına
Türksən qeyrət kanı
Milləti canlı cəsədli quylayanları tanı
Qoyma getsin Zənganı...
Deyirəm
Mənim dilim böyük bir-
Xəzinənin şah kilidi,
Keçmişdən gələn səs,
Gələcəyin ümidi.
Mədəni mirasların-
Qaynağıdır Türkümüz,
Hekmət fəzalarında-
Uçan çalağanların
Caynağıdır Türkümüz.
Göy Türk əlifbasıdır,
Uyğur yazıları.
Onun varlığındadır-
Sümərlərin açarı.
Odur ki mən dilimə: Ətiqilər
Xunəcilər deyirəm,
Himmətilər Hidəcilər deyirəm.
Dünyaya hekmət yayan
Söhrəvərdi, Miyanəci deyirəm.
Əsirəddin, İzzəddin,
Nizaməddin, Hillilər,
Avəcilər deyirəm.
Bayatılar, laylalar,
Qoşmacalar dilidir
Bu Qaraquşlu dilim.
Baylar, Bayatlar dili
Oğuzlar, Madlar dili,
Böyük adlar dilidir,
Mənim bu Türkü dilim.
Hər şəhərə, hər evə
Hər bir kəndə deyirəm,
Dilimə Sultaniyə, Xudabəndə deyirəm.
Qurulan Kərbasiyə,
Xaqaniyə deyirəm.
Qərbə, şərqə səslənən Zənganiyə deyirəm.
Sən nə desən de gilən
Mən bu dilə:
Nəsimilər, Vaqiflər, Füzulilər deyirəm.
Elm ocağın yandıran,
Hülulilər deyirəm.
Bəstənigar, Heyratı,
Çargah, segah deyirəm,
Anaların qəlbində
Dərin bir ah deyirəm.
Hökümə Bilurilər,
Sübuti, Şəhidilər,
Münzəvilər deyirəm.
Pir Türkistan adlı,
Bayatlı Xacə Əhməd Yəsvilər deyirəm.
Ey ucalardan uca,
Qurqudlardan da qoca!
On min illik tarixin,
Canlı şahidi dilim!
Folkolorum, təranəm,
Nəğməm, atasözlərim,
Eşqımın dəryasının
Təki, vahidi dilim!
Mənim Zənganlı dilim!
Azərbaycanlı dilim!
Böyük imanlı dilim!
Dili Qur´anı dilim!
Yada sən sinə gərdin,
Məni bu dinə çəkdin.
Ey mənim Allah ilə raz o niyazım dilim
Dinimi dörd bucağa,
Sərən sərəfraz dilim!
Sən mənim vicdanımsan,
Damarımda qanımsan!
Bu dilə izzət, ismət, şərəf, qeyrət deyirəm,
Öz dilimə ədalət, uca himmət deyirəm.
Heysiyyətim dir mənim,
Elim, yurdum, vətənim.
Bu dildə danışanda
Əbhər, Xurrəmdərəli,
Sultaniyə, Qeydarlı
Hidəcli, Mayan şanlı
Zənganlı adlanıram.
Bu dil ilə gülürəm,
Alışıram yanıram,
Dərin məzmunlu sözü
Mən bu dildə qanıram.
İndi lap gözün çıxsın
Burada,
Türkü dildə
Oxuyuram yazıram.
İnsanlığa xor baxan
Məni dilsiz istəyən
Dinsiz şovonistlərin,
Məzarını qazıram.
Yalnız Allah önündə, həqq qarşısında əyil
Vur oğlum qoy qalxmasın,
Şovonist, insan deyil.
Coklara mə´ruz qoyma,
Tarix adlanan dili,
Bada verərsən oyan
Yüz milyonluq bir eli.
Sənə elmin qapısın,
Açan açardır bu dil.
Zülmətli qış gecəsi,
Çiçəklənən, güllənən,
Sicillin kimliyindir,
Oğlunu əcdadına,
Bağlayan iliyindir,
Bu şirin türkü dilin.
Şərəf ünvanlı dilə
Sən güvən, qoy sənə də
Güvənsin şanlı elin.
Şe´irin Qartalı
Zərrə tək Allaha çatmaq arzusuyla
Şö′lə çəkdin,
«Zat-i Heydər» dən söz etdin,
Gördün ənvarın haqqın.
Sən ?ələstə? bağlanıb,
Qalu-bəla dən dəm vurub,
Aldın iqrarın haqqın.
Arif-i ayati həqqsən,
Aşiq-i didar-i həqq,
Himməti! ey məhrəm-i əsrar-i həqq!
Kayinatə eylədin izhar sirri ləm yəzəl,
Mustafa və Murtəza övladına
Hər iki aləmdə, Allah
Yar etsin zatını.
«Arizin firdovs billəm
Gözlərin kövsər onun.»
Söyləyib, ol şah-i mərdan, Əli-yyi Murtəza,
Mustafa dürdanəsi
Heydər-i kərrar, imam həl əta
Vəsfi ilə
başladın divanının başlanğıcın.
Eşq olsun, Himməti! Övladına,
Zikr-i xeyrin eyləyib,
Toplantı qurmuşlar sənə.
Sən
şəhidlər mülkünün təqva yayan məddahısan,
Hidəcilər,
Söhrəvərdilər
diyarından gələn fəryadsan.
Baş əyir dünya
sənin qarşında minlər dəf´ə,
Bax!
Tapmadı qəbrin əgər müstəşrəq-i yengi cahan,
Anmadı, zikr etmədi Edvard,
Ripka, səndən heç,
Gəl gör övladın bu gün,
Qur´anın bayrağı yüksəlmiş diyarda,
Yad edir hörmətlə səndən
Baş əyirlər
Dünyalar təqva-fəzilətlə dolu,
İncilər ilə coşan
Dərya kimi divanına.
Mən də bir şair kimi
İftixar ilə adın çəkdim bu gün
Ey dərin məzmunlu şe′rin qartalı
Himməti!
Bu gün sahib çıxan varmış sənə.
Qeyrət eylə, eşq ilə
Yad edir övlad səni.
Himməti!
Sən də əhsən söylə,
Övladın əcəb himmət edir...
Batı İti
Sən deyirsən qərbdə
-Avrupada, yengi dünyada-
Kimsə öldürmür
-Əqidə üstündə-
Kimsəni.
Bəs, bu fırtına nədir:
Bonada
Herskdə
Filistində
Şuşada
Kişmirdə
Yox qardaşım!
Yalandır.
Batı, yırtıcıdır
Qanlı şəfəqlər düşərgəsidir...
İnan buna.
Amma biz,
Tarix boyunca,
Hekmət dənizinə çevrildik.
Həkim Xuncilər,
Şəhabəddin Söhrəvərdilər
Hidəcilər yaratdıq.
«Cahan çün xal o xət o çəşm o əbrust.»
Dedik.
«Ki hər çizi be cayi xiş nikust.»
Söylədik.
Bir az dərin düşün
Atila, Teymur,
Mədəniyyət asarı miras qoyan sərdarlar
Dünyanın dörd bucağına hekmət yayan sərdarlar iydilər.
Amma sən gəl seyr et
Hitleri
Netanyahunu
Vasiluiçi
Quçaryani
Daha hər hansı bir batı itini.
Və
O itlər babaları dalınca sümsünən köpəklər başçısı
Quldur
Rza xanı...
«Məmməd Nəfti»ni...
Oqul
Anam məni əllərilə
«Qızıl suya» velləyibdir,
«-Bura olsun vətən.»
Deyib.
Öz gümüşü tellərilə
Yay vaxtında yelləyibdir,
Ürəyimi sakit edib.
Qızmar odlu beşiyimdə layla deyib nəğmə qoşub,
Alıb məni qucağına dəniz kimi daşıb coşub.
Mən anamın ağır ağır
Günlərini qaraltmışam,
Gözlədiyi qoç olmuşam.
Ağ baş ana! olma fağır,
Yurdum üçün can atmışam,
Sanma hələ yorulmuşam.
Mən yenidən qaytararam sənin bahar başlarını,
Qoymaram ki düyün vursun birdə çatma qaşlarını.
Qırmız rənglə əzəl gündən
Qırılmayan ülfətim var.
Odur indi odlu günəm.
Danışmayın məhəbbətdən,
Namərd yada nifrətim var.
Haqlıyam ki mən öyünəm!
Əllərimdə göyə qalxan xırda-xırda bu məş′əllər
İmperyalizmin bağrına sökə-sökə edər səfər.
Denə yada agah olsun,
Ürəyimdən qalxan atəş
Ağca kölə dönməyəcək.
Qulağına denə alsın,
Burda olan parlaq günəş,
Sönməyəcək, sönməyəcək.
Donun yığıb gedəcəkdir od yurdundan çirkin zülmət,
Ellər ona bəsləyəcək həmişəlik dərin nifrət.
Aman Ərkim Sökülür
Ay ellər, ay obalar!
Deyim olun siz xəbərdar,
Ana Təbrizimdəki
Ucalan Ərkim
Ağlayır, yaş tökür,
Havar, havar,
Yoxdur qərar!
Ləhzə-ləhzə başından
Yeni-yeni daş kərpiçlər
Xarha xar tökülür
Aman! Ərkim sökülür!
Zamanlar olurdursa
Görmüş idi bu qoca dünya
Həm də səmada çıxan,
Qit´ələrdən qit´ələrə,
Aşıb varan
Ay ulduz,
Odlar ölkəsindən çaxan
Şüali sönməz günəş...
Həm qalxırdı göyə atəş!
Şanlı varlı cəlallı
Şənlik içrə qərq olmuş
Ərkimin dörd dovrəsindən,
İndi şahiddirlər həmən
Nurlu zirvə sahibi-
Olan Ərkin zavalına.
Yığmayırlar day yığva
İndi aşıqlar burada
Axmayırlar gözəllər
Onun şüayə qərq olmuş
Əfsanəvi unudulmaz
gözəl qəsirlərində.
Çalmayırlar aşıqlar saz,
Qopmayır day bülbülün
Boğazından əsla avaz.
Aman! aman! qurdu dut,
Ağır zülmət ağır sükut,
Bürüyübdür Ərk yurdun
Baxma belə məbhut-məbhut
Dayanma, qalx! axır xun!
Ölmiyəcəksən
Dinləyin:
Dinləyin çöllərdə qalan ağaclar.
Dinləyin siyrilmiş solmuş yamaclar.
Dinləyin uğurlu yalçın qayalar.
Dinləyin bir məni.
Könlümü basıbdır acı yaralar...
Qızıl od içindən törəmişəm mən,
Alovlar göylərə qalxıb köksümdən
Uçqan ruhum belə, sığmayıb yerə.
Yaşayıb günlərdə,
Yaşayıb aylarda.
Yaşayıb illərdə
Deyibdir ucadan dünyaya:
Şair!
Ölmiyəcəksən...
Səsini illərdə dinləyəcəklər,
Adını dillərdə söyləyəcəklər,
Çəkmələr altında qanın sızacaq,
Yazacaqdır:
Şair!
Ölmiyəcəksən...
Zindanlar canını çürüdəcəkdir,
Sanma ki ölümə yürüdəcəkdir,
Kündələr bu sözü yeridəcəkdir,
Satqınlara nifrət,
Şair!
Ölmiyəcəksən...
Güllələr canını dəlib keçəcək
Boğazını kökdən bir ip biçəcək,
Başın üstə bulud belə yağacaq:
Rahatca yat,
Şair!
Ölmiyəcəksən...
Ərkə öz yiyəsi yiyə duracaq,
Pinəli barmaqlar qılınc vuracaq,
Satqının, yaltağın qanı axanda,
Deyəcək xalq:
Şair!
Ölmiyəcəksən...
Burax alçaqları, qoy bağırsınlar
Səni güllələrə qoy çağırsınlar...
Alqış olsun sənə, yenə də alqış,
Ey geniş kütlənin dili, keşiyi,
Milyonlar şairi!
Arzular, umudlar, həsrət beşiyi,
Milyonlar şairi!
Ölmiyəcəksən,
Ölmiyəcəksən!
Milyonlar şairi,
Milyonlar şairi!
Aydın Üfüq
Göyərçinlərimiz bir gün tapılar
Gözəllik, məhəbbət əlindən tutar.
Öpüşdür ən kiçik nəğmə o gün, bax!
İnsanlar
Bir – birə
Qardaşdır ancaq!
Daha bağlamazlar ev qapıların
Qıfıl nağıl olar
Könül isə bəsdir
Diriliyə o gün.
O gün mə′nası hər sözün sevməkdir,
Son sözün çin, sözlər dalı gəzməzsən.
O gün ahəngi hər sözün həyatdır,
Son şe′rim çin mən də qafiyə dərdini çəkmərəm asla.
Bir gözəl nəğmədir o gün hər dodaq,
Ən kiçik nəğmə də öpüşdür ancaq!
Həmişəlik gəlsən sən o gün əgər,
Gözəlliklə bir olsa məhəbbət,
O gün ki bir də biz göyərçinlərə.
Yenə sərpək dənə...
Mənsə o gün üçün intizardayam
Hətta əgər belə daha olmayam...
Hotel
Bura gəlir hər cür adam
Səhər axşam.
Əhvazdan, Tehrandan
Oğlan gəlir, qız gəlir.
Zəncandan, İsfahandan,
Ağalar, xanımlar,
Müsafirxanaçıdan otaq alırlar,
Neçə gün qalırlar.
Mənim otağımın bax lap dibində.
Hər cürəsi görünür.
Fəhlə həyatından xəbəri yoxlar,
Kəndlinin dərdini heç bilməyənlər,
Mə′murlar, pullular, axmaqlar, xollar,
Çoxlar, çoxlar.
Hələ xaricəli də buraya gəlir
Amrikanın Yankı qızı oğlanı,
Tüklü, yünlü, vəhşi,
Turistlik adilə
Vəhşilik edən, pul güdən.
Bura gəlir hər cür adam,
Səhər, axşam.
Acı cəng
Bu acı cəng nədir?
Kimdi soxulmuş vətənə?
Kim izin verdi girə xəsm bu dəşt-ö-dəmənə?
Sən, özün bir vətən oğlu sanaraq
Heçdə aldınmı önün böylə təcavüzkarın?
Xırdala sözlərini, hər nə varın söylə mənə!
Bəxtiyar indi Parisdə səni alğışlayaraq,
Əməlin xatirinə dəyqədə çimdik çalaraq,
Müjdə ərbablarına göndərərək padaş alır.
Səni gündən günə İranda oyuncaq kimi fırlandıraraq,
Millətin eşqinə amalına xor baxmaq üçün
Meydana salır.
Önünə hər gələni öldürüsən vicdansız
Partladırsan bizə bomba, Amerika bağırır.
Savaki – şahçı bütün ziddi bəşər ünsürlər
Meydana atdı səni boğmağa fəryadımızı
Qaynayır qanımız indi sənə lə′nət yağırır.
Maska vurdun üzünə, əldə əsarət ipini,
Liberallar əli ilə salasan boynumuza.
Odladın evləri bombayla həyasızcasına,
Öylə dəhşətli ki yandırdı odun qəlbimizi,
Adını qoyma bəşər sən, sənə yox istixlas.
İnqilab eyləmişik, tac-i kiyan qavzamışıq,
İrəli yüksəlirik biz iri addımlar ilə.
Bu polad əzmimizin kimsə dayandırmağını-
Bacaranmaz daha, sən
Kimdi göstər mənə o?
Sənə və′dəylə rəyasət verəcəkmi Reyqan?
Sən əsil oğlu deyilsən vətənin, ey şeytan!
Corc Bal sən kimi bir xayini təşviq edərək,
Sevinir İrana birdə qayıda istibdad.
Nə «zərurət» tanıyırsan, nə «güzəştə» nə də «hal»,
Nə «siyasət» nə də ki «mərhələ» nə «istiqbal»,
Sən kimi naxələf evladın əlindən fəryad!
Bax gözəl yurdumuz ötrü yerə düşmüş pasdar,
İnqilab oğludur o, qanmayacaqsan bunu sən.
Öylə xudxah bəşərsən ki sənə yoxdu vətən.
Səs səsə versən əgər min Amerikalı ilə
Yenə də inqilabın öz təriqi, öz yolu var,
Gedəcəkdi irəli, dutmayacaqdır ki qərar...
Rəhbəriyyət səni aldatmış, öyünmə özünə!
Rədd ol, it, get, daha bəsdir ki!
Yetər bunca xəyanət pişə!
Utan indi, belə qarşımda dayanma, durma,
Boynuna taxma mubarizlərin armın, azğın!
İnqilabın təməli gördü əlindən tişə.
Qarpıza işləyən ol beynini satdın beginə
Bomba verdi əlinə qan sorucu İsrayil,
Səqfin altında qalıb öldülər yüzlər insan,
Nə nubuğ əhli imiş sən! ölü qalxır yerdən!
İşi sahmanladı bir ləhzədə də İzrayil.
Sən eşitmək bacara bilməz idin,
Tinətin pis idi,
Heç dinləmədin İnqilabın nəğməsini.
Amerikanı yıxan gur səsini.
Fırtına qaldıraraq qana boyadın vətəni,
Mauistlər sənə «bəh bəh!» dedilər, «can!» dedilər,
«Naxələf oğlun olubdur.»
Anana
«Yan!»
Dedilər.
Elə zənd etmə ki bombayla bizi öldürsən,
Da qiyamət qopaçaq,
Güllər solacaq,
Günəşlər batacaq!
İnqilabın ağacı,
Bar gətirməz olacaq!
Bil ki şahlar şahının dərgahı od püsgürmüş,
Sutunu sınmış ila-axirə istismarın.
Bura İran deyilir
Qəhrəmanlar vətəni!
Gözün aç, yaxşıca bax,
Yaxşıca dinlə məni:
Azərilər qoruyubdar əbədi atəşini,
Daha bu ölkəyə dönməz yenədə istismar...
Haqq deyib, haqq eşidib, haqq yazaram,
Düzgünəm, bil, tanı sən!
Ağ dona tez düşəcəkdir ləkə, əlbəttə ki mən
Sənə əhsən demərəm böylə cinayətlər üçün.
بسم الله الرحمن الرحیم