قوپوزنوازان آذربایجان، کاهنان دلسوخته (فولکلور آذربایجان)
قوپوزنوازان دلسوخته آذربایجان، تالیف دکتر ح. م. صدیق، تهران، نشر تکدرخت، ۱۳۸۷.
پيشينهي تاريخي فرهنگ عاشيقهاي آذربايجان، از گذشتههاي بسيار دوري تغذيه ميشود. آثار مكتوب به جاي ماندهي اين فرهنگ ديرينه از هفت هزار سال پيش به دست ما رسيده است. كلمات «قوپوز» و «آشيق» نخستين بار در الواح سومري به كار رفته است. اين واژكها مشتق از دو مصدر (Qopmaq) و (Ashmaq) است كه اولي معناي «نواختن بر زه و زخمه» را ميدهد و دومي در مفهوم «خنياگري» آمده است. در ميان الواح ياد شده چند لوحه وجود دارد كه نقش عاشيق قوپوز بر سينه فشرده بر آنان نقر و حك شده است.
نخستين گروه عاشيقها، نقش كهانت قبيلهاي را نيز داشتهاند، به گونهاي كه هم حكيم و اندرزگو و معلم قبيله بودند و هم وظيفهي طبابت بر عهده داشتند و بيماران را با گياهان شفابخش درمان ميكردند. به ديگر سخن يك عاشيق در واقع طبيب امراض رواني و جسماني افراد قبيله به شمار ميرفته است و مورد احترام بوده است.
بسم الله الرحمن الرحیم