آقاسی بیک افشارآذربایجانی

(نیمه دوم قرن12 هجری قمری)

در فارسنامه آمده است که حاج آقاسی بیک افشار از مردم آذربایجان بوده و در اردوی نادرشاه افشار سرکردۀ عده‌ای سوار بود. در زمان حکومت کریم خان زند چون سابقۀ دوستی با یکدیگر داشتند، آقابیک را از آذربایجان به شیراز طلب کرد و او از راه شام به مکه و مدینه رفت و به عتبات عالیات مشرف شد و از راه بصره به شیراز رسید و مورد احترام کریم خان قرار گرفت و خانۀ بزرگ و مجللی در محلۀ میدان شاه برای وی ساخت و مایحتاج وی را پرداخت. آقا بیک مردی دارای کمالات آراسته بود، خط نستعلیق را نکو می‌نوشت و کتیبۀ سنگ مرمر خواجه حافظ شیرازی به خط اوست. از آثار خیر او تکیۀ حاج آقاسی است که به تکیۀ نواب هندی مشهور است که مرکب ازخانه و باغچه است.                                     

منابع:

- دایرة المعارف تشیع، جلد دوم، ص 126.

- مشاهیرعلمی وفرهنگی آذربایجان غربی، ص 211 .

ابوعبدالله

(متوفی490 هجری قمری)        

ابو عبد الله حسین بن عبد الله بن حسین بن محمد بن حسین . . . 

از اهالی اورمیه بود و به مصرسفر کرده و درآنجا سکنی گزیده است و از علمای معروف مصرومحدثان مذهب شافعی بود. این عالم به سال 490 قمری دار فانی را وداع گفت.       

منابع:

- دانشمندان آذربایجان، ص 208 .

- اورميه در گذر زمان، ص800.

- تذکره شبگرد، ص 34.

ابوالبررضی، شیخ نجم الدین

(متوفی 701 هجری قمری)

از علما وعرفای قرن هفتم قمری اورمیه است به طوری که از نوشته‌هاي سنگ قبر وی استنباط می‌شود، عالمی جامع در فضل و تقوا بوده و در فصاحت کلام و خط زیبا وعلوم عقلی و نقلی شهرت فراوان داشته است ولی متأسفانه در هیچ یک ازکتب تذکره نامی از ایشان برده نشده است مزار این عالم هنرمند هم اکنون جنب مسجد حاج ابوطالب در خیابان مدنی واقع در کوچه‌ای به نام «اولیا» در یک بن بست می‌باشد. اهالی محل حتی نام کامل و صحیح این مرد بزرگ را نمی دانند ولی مزار وی به زیارتگاه تبدیل شده و مردم اهالی آن را «اوجاق» می‌نامند و در آن محل شمع روشن می‌کنند. مزار این عالم دریک حیاط کوچک قدیمی است که انتهای این حیاط به اتاق کوچکی تمیز و سفید کاری شده و مفرش ختم می‌شود. به نوشتۀ مؤلفین تذکره  بزرگان و سخن سرایان آذربایجان غربی چندین دهۀ قبل مالک خانه نزدیک مقبرۀ مزبور درنظرداشت که قبر را خراب و محوطۀ آن را جزو خانۀ خود کند که به وسیلۀ یکی از مؤلفان کتاب ذکر شده در بالا ممانعت به عمل آمده است. تنها معرف صاحب قبر سنگ مزار اوست که بر دیوار نصب شده این سنگ از مرمر قدیم بوده و به شکل زیبایی به صورت قوس و طاق حجاری شده است و روی آن شعر و نوشته‌هاي عربی به خط ثلث نقش بسته است که به علت گذر زمان و فرسایش و سایید‌گی سنگ ناخوانا است.

روی سنگ قبر این چنین نوشته شده است:

ضریح امام الجامع الشیخ ذوالفضل                          

امام التقی والنقی و تاج فی وصفه عقل

سعید «شهید» سالک ناسک                     

فنون علوم العرف و العقل و النقل

فصاحة سبحان و خط ابن مقله                               

و خلق       ....        ....       بالاصل

وذاهو نجم الدین ابوبرالرضی                                   

....           ....       بالرحمت الجزل

و فی سنة احدی و سبع مأ                       

....                 ....              ....

صاحب مزار بدون شک مردی فقیه و دارای فضل و کمال بوده است ولی معلوم نیست به دست چه کسی و به چه علت به شهادت رسیده است.

منابع:

- تذکره شبگرد، صص 20 , 19.

- اورمیه در گذر زمان، ص 80.

 - بزرگان و سخن سرایان آذربایجان غربی، ص 166.

احمد لوی افشار، لطفعلی خان

(متوفی 1160 هجری قمری)

لطفعلی خان احمد لوی افشارفرزند باباعلی بیک کوسه احمد لوی افشار و برادر مادری [1] نادرشاه افشار، بوده و از ارکان معتبر دولتی نادری بوده است. وی در سال 1142 قمری که نادرشاه سمت سپهسالاری را داشت لطفعلی خان را (درآن زمان لطفعلی بیک بود) مأمور نمود معادل دوازده هزار خانوار از ایل افشار اورمیه و اطراف آنرا به دره گز خراسان کوچانیده و در آنجا ساکن کند.  دو هزار خانوار از دوازده هزارخانوار را طایفۀ قرخلو (قرقلو) تشکیل می‌دادند که نادر شاه خود نیز از آن طایفه بود و برای هزینۀ انتقال عدۀ مزبور صد هزارتومان پرداخت کرد. 

درسال 1155 قمری وقتی نادرشاه در داغستان شکست خورد پس از بازگشت رضاقلی میرزا فرزند ارشد خود و حاکم ری (تهران) و لطفعلی خان دايي وی را نیز از هر دو چشم کور کرد.

در سال 1160 قمری پس از کشته شدن نادرشاه و به روی کار آمدن برادرزادۀ وی علیقلی خان ملقب به «عادل شاه» وارد مشهد شده و برسلطنت نشست. در این زمان لطفعلی خان و بستگان اطراف وی و نادرشاه را کشت.

منبع:

-  تاریخ رجال ایران، جلد ششم، ص 182

[1] امام قلی بیک افشار پدر نادرشاه درسال 1123 قمری درگذشت وبابا علی بیک کوسه احمدلوی افشار حاکم ابیورد و دره گز، زن او و مادر نادرشاه را به همسری گرفت و لطفعلی خان و فتحعلی خان از او می‌باشند.