ایلک ایشیق
یایلاقلاردان اسن صاف نسیم ایله،
آچاركن، بوستاندا ساری چیچكلر،
قیزاران طلوعون، ایلك ایشیقلاری،
تؤكردی سولارا الوان پۆلكلر ...
***
او زامان كی آغاج یاپرا قلاریندا
گۆمۆش شبكهلر گؤرۆنردی، چای
حاضیرلایان: داود بهلولی
حكايت
خواجه امينالدين دئدي اوشاغ ايكن دوشده گؤررديم كيم مني گورا قويارلار. بو معنيدن قورخارديم. بير گون حضرت شيخين قدس الله سره خدمتينه وارديم. اشارت قيلدي كيم «امينالدين! يوخاري گل.» ادب ايچون يوخاري وارمازديم. مبالغهلر قيلدي و بويروغو ايلن يوخاري وارديم. كؤنلومده اول گؤردوگوم دوشو كئچردي. حضرت شيخ دئدي: «بابا! قاييرما كيم من داخي اوشاغ ايكن دوشده گؤررديم كيم مني گورا قويارلار و بو گوردان چيخاريب اول گورا قويارلار.» چون بو سؤزو اول مبارك ديلدن ائشيتديم، ايمن اولدوم.
هر كؤنولنون رازيدير كؤنلونده آنين آشكار فكر باطل قيلما دئديم سانا اي دل! زينهار
دکتر حسین محمدزاده صدیق
پسینگاه روز بیست و یکم فروردینماه 1358، در تهران «بولود قاراچورلو سهند» سرایشگر حماسهپرداز آذربایجان، دیده بر این دنیای فانی فرو بست. شاعری نمدینکلاه و کوهینارادهی ایلاتی، مرد مردستان، نهیبگر دوران ستمشاهی که در دههی چهل سدهی حاضر، با فروزش و چکاچاک آذرخش بر ستیغ خود، دل از شهریار ربود و او را شیفته و ستایشگر خود ساخت.
مرحوم «بولود قاراچورلو» که با تخلّص «سهند»، در زمرهی بزرگترین حماسهسرایان معاصر آذربایجان بلكه نامآورترین آنها شناخته شده است، در سال 1305 ش. در شهر مراغه در میان ایل «قاراچورلو» چشم به جهان گشود.
سال مصاحبه: 1378
آقاي دكتر محمدزاده صدیق با تشكر از اينكه وقتتان را به ما داديد بعنوان اولين سؤال جنابعاني سطحكلاس ادبيات تركي را چگونه ديديد و فعاليت و استقبال دانشجويان صنعتي چگونهبود؟
شما ميدانيد كه در پانزده هفته نميتوان دانشجو را با همه ظرائف و دقائق تاريخ زبانو ادبيات تركي با آن پيشينه گرانسنگ آشنا ساخت. يك دوره تدريس چهار پنج سالهلازم است كه بتوان اين گستره را در سطح جوانان علاقهمند نمايش داد. اما در اين كلاستلاش ما اجراي مصوبه وزارت فرهنگ و آموزش عالي بوده كه سرفصلهاي درس رامشخص كرده است. من در سطح يك توانستم كليه سرفصلها را تشريح و تدريس كنم.اولا دانشجو را با امهات كتب ادبي دوره اسلامي تركي ايران نظير قوتادغوبيليغ(قرن 4هجري)، عتبةالحقايق(قرن 6 هجري)، كتاب ددهقورقود (قرن 5 هجري)، ديوانحكمت(قرن 6 هجري) آثار تركي مولوي (قرن 7 هجري) و جز آن آشنا كنم و يك دورهكامل صرف
دوعاسی مستجاب اولان بیر درویش بغداد شهرینه گلدی. حجّاج یوسف ـهخبر وئردیلر، اونو یانینا چاغیرتدیرب دئدی:
«ـ منیم اۆچۆن بیر خئییر دوعا وئر!»
دئدی:
«ـ ای آللاه، حجّاج ین جانینی آل!»
حجّاج سوروشدو:
«ـ آللاه خاطیرینه، بو نئجه دوعادیر؟»
دئدی:
«ـ بو دوعانین هم سنه، هم ده بۆتۆن مسلمانلارا خئیری واردیر.
شئعر
مظلوملارا ظۆلم ائدن ای حؤکمران!
نه واختادهک سۆرهجکدیر بو دؤوران؟!
نه دؤرد اللی توتموسان بو دۆنیانی،
بیر دفعهلیک اؤل کی، مردم آزارسان.»
دکتر ح. م. صدیق
در شعر وزنی، شاعر ملزم است که به نظم هجاها و تعداد و کمیت آنها توجه كند. چرا كه كوچكترين بینظمی و تغییر باعث اختلال در وزن شعر میشود یا این که وزن را تغییر میدهد. البته گاهی میان هجاها اختلافی وجود دارد اما چندان آشکار نیست و تشخیص آنها از طریق سمع مشکل است. در این گونه موارد شاعر آگاهانه یا ناآگاهانه از اختیارات شاعری بهره گرفته است. پرکاربردترین اختیارات شاعری عبارتاند از:
1ـ آمدن یک هجای کوتاه به جای یک هجای بلند:
بو دۆشگۆن، غصّه و غمدن یئتیبدیر جانا یا مولا!
یئتیرسین تا اؤزۆن بو صحن و بو ایوانا یا مولا! (2/2ـ1هیدجی)
بسم الله الرحمن الرحیم